Uyku Apnesi

Sağlıklı bir beden, beslenme kadar dinlenmeyi de hak ediyor. Bu anlamda “uyku” sağlıklı yaşamın en önemli unsurlarından birini oluşturuyor. Çeşitli nedenlere bağlı olarak yeterli uykuyu alamayan kişinin günlük yaşam kalitesi düşüyor. Bu durum iş verimine de olumsuz yansıyor. Sağlıklı ve mutlu bir hayat sürebilmek için, düzenli uyku, hayatın yadsınamaz bir gerçeği sayılıyor. Bunu bozan unsurlar da önemli sağlık sorunları arasında yer alıyor.

Uyku Apnesi nedir ve nasıl tedavi edilir?

Sağlıklı bir beden, beslenme kadar dinlenmeyi de hak ediyor. Bu anlamda “uyku” sağlıklı yaşamın en önemli unsurlarından birini oluşturuyor. Çeşitli nedenlere bağlı olarak yeterli uykuyu alamayan kişinin günlük yaşam kalitesi düşüyor. Bu durum iş verimine de olumsuz yansıyor. Sağlıklı ve mutlu bir hayat sürebilmek için, düzenli uyku, hayatın yadsınamaz bir gerçeği sayılıyor. Bunu bozan unsurlar da önemli sağlık sorunları arasında yer alıyor.

Uyku apnesi belirtilerini şöyle sıralayabiliriz;
Aşırı terleme
Uyku geçişinde ve uyku sırasında beliren huzursuzluk
Uykudayken sık sık idrara kalkma
Ağız kuruluğu( horlamadan kaynaklanabilir)
Reflü gibi mide rahatsızlıkları
Yoğun baş ağrısı
Uykudan uyandığında halsizlik ve yorgunluk
Dikkatte problemler
Depresyon ve ruhsal gerginlik durumu
Gün içerisinde sürekli uykulu olma problemi

Bu belirtiler uyku apnesi belirtileri arasında yer almaktadır. Bu tarz problemleri olan kişilerin mutlaka bir uzmana başvurmaları gerekmektedir.

Uyku apnesi önemli bir rahatsızlıktır. Uyku apnesine bağlı olarak kişide çeşitli rahatsızlıklar ortaya çıkabilmektedir.

Bu rahatsızlıklardan bazıları;
Uykuda ani ölüm
Kalp krizi ve kalp yetmezliği problemleri
Kilo vermede zorluk( özellikle hasta obez ise )
Felç veya inme
Cinsel isteksizlik
Akciğer hastalarında solunum yetmezliği
Yukarıda yer alan rahatsızlıklar uyku apnesinin neden olabileceği ciddi rahatsızlardır. Bu durumlarda kişilerin mutlaka bir uzmana başvurup tedavi olmaları gerekmektedir.

Uyku Apnesi Tedavisi
Kişide uyku apnesi olup olmadığının tespit edilebilmesi için mutlaka uyku apnesi testi yapılması gerekmektedir.  İleri derecedeki uyku apnesi tedavisinde pozitif hava basıncı adı verilen (CPAP) tedavisi uygulanmalıdır. 

Uyku apnesi testi adı verilen Polisomnografi; kişi uykudayken göz hareketleri, kalp hızı bacak hareketleri, oksijen seviyelerinin ölçümü, beyin dalgalarının ölçümü, horlama gibi durumları ölçmeye yaramaktadır. Uyku apnesi testi yapılabilmesi için kişinin mutlaka bir geceyi hastanede uyku odasında geçirmesi gerekmektedir. Test yapıldığı sırada kişinin vücudunun çeşitli yerlerine kablolar bağlanır ve bağlanan kablolar aracılığıyla kişinin gece boyu uyku esnasındaki dalgaları bilgisayara aktarılır. Alınan bu kayıtlar kişinin uyku parametlerinin ölçülmesini sağlamaktadır. Bu sayede kişinin uyku apnesi olup olmadığı ve uyku esnasındaki fonksiyonlarının nasıl olduğu ölçülebilmektedir.

Uyku Apnesi Nasıl Önlenir
Uyku apnesinin önlenmesi için aslında basit önlemler yeterli olabilmektedir. En önemlisi kilo kontrolüdür. Kişi obez ise mutlaka kilo vermelidir. Kişi bu sayede uyku apnesini neredeyse yarı yarıya iyileştirmiş olabilir.

Alkol ve sigaradan uzak durmak
Sırt üstü yatmamak
Uyku ilaçlarından kaçınmak
Burun açıklığı için bantlar veya sprey kullanmak horlamayı azaltabilir fakat uyku apnesini tedavi etmez
Uyku apnesi olan kişiler mutlaka bir uzmana başvurmalıdır

Uyku tetkikleri
Tüm gece uyku tetkiki
Cpap titrasyonu
Gündüz uyku testleri
Digital EEG
Bilgisayarlı EEG
Kısa süreli uyku EEG 'si
Çocuk EEG'si
Video EEG monitorizasyonu
24 saatlik uyku EEG'si

Uykusuzluğun önemli nedenlerinden birini soluk almanın geçici durmasına neden olan apne oluşturuyor. Uykuda ölüm riski oluşturan bu ciddi sağlık sorunu başarıyla tedavi edilebiliyor.

 
CERRAHİ TEDAVİLER:
Üst solunum yollarındaki tıkanmalara bağlı uyku apnesinin cerrahi tedavisi geçmişte hastanın nefes borusuna dışardan bir delik açarak yapılıyordu. Günümüzde bu müdahale çok ender olarak yapılıyor. Artık, buruna takılan bir maske ilebasınçlı hava verme tedavisi uygulanıyor.  Her ne kadar artık nadiren kullanılan bir tedavi şekli olsa da trakeostomi, yani nefes borusunu dışarıya birleştirmek ileri derecedeki apne hastalarında hemen rahatlık sağlama bakımından benzeri olmayan bir tedavi özelliği taşıyor. Ancak bu deliğin bakımı ve açık tutulması zor olduğu gibi pek çok risk de taşıyor. Ayrıca psikolojik açıdan da olumsuz etkileri bulunuyor.

Üst solunum yollarında hastanın nefesini tıkayan değişik etkenler olduğundan cerrahi tedavi hastanın durumuna göre belirleniyor. Bunun için hastanın nefesinin tıkandığı şu üç noktanın incelenmesi önem taşıyor: Burun, Yumuşak damak ve Dil

Burun tıkanıklığı burun içinde eğrilik varsa kemiği düzeltmekle ve burundaki tıkayıcı etleri almakla açılabiliyor. Yumuşak damağın küçültülmesi de soluk almayı rahatlatma bakımından yüzde 50 oranında başarılı bir tedavi olma özelli taşıyor. Bu operasyonla horlama da giderilmiş oluyor. Yumuşak damak ameliyatı, günümüzde neşterle, radyo koterle, laserle yapılabiliyor. Bu tedavi hava yolunu tıkayan yumuşak dokuları bölgeden uzaklaştırmayı hedefliyor. Bazen   aynı anda iki tıkanıklık bölgesini birden operasyonla açmak uygun görülebiliyor. Veya bu ameliyatlar farklı tarihlerde arka arkaya yapılabiliyor.

Hastalara şu noktanın özellikle çok iyi açıklanması gerekiyor:
Horlama ameliyatları, diğer tıbbi tedavilere göre, daha büyük riskler  taşıyan ciddi müdahale özelliği taşıyor. Ayrıca, cerrahi tedavi, herhangi bir hasta için tedavi garantisi sağlamıyor. Ancak istatistiksel manada tedavi oranları verilebiliyor.

Dil kökü büyüklüğü veya dilin uykuda geri gitmesiyle tıkanan hastalara alt ve üst çene ameliyatları gibi daha ileri ameliyatlar gerekiyor. Bu müdahale yumuşak damak ameliyatı ile birlikte yapılabiliyor.

Çene kemiğine yönelik ameliyatlar alt çenenin ve üst çenenin ileri alınmalarına kadar büyütülebiliyor.

Büyük ameliyatların, CPAP tedavisini kesinlikle istemeyen hastalara uygulanması gerekiyor. Ancak, bu tür operasyonlar tercih edilirken, yüz kemiklerinin ileri alınması, burun  ve damak ameliyatları ile tedavileri denenmiş ve 4-6 ay geçtiği halde düzelmemiş kişiler bulunduğunun da unutulmaması gerekiyor.

Çene ameliyatları, genel olarak, horlama ve gece tıkanıklıklarını çözmede oldukça başarılı sonuçlar veriyor. Bu ameliyatlarda, CPAP cihazının sağladığı tedavi oranlarına erişiliyor.

Laser uygulamaları
Soluk almayı engelleyen etkenlerin kaldırılması ve horlamanın önlenmesi tedavilerinde laser teknolojisi de kullanılıyor.

Laser kullanımının 1980’de Paris’te Kamami tarafından başlatıldığı ve 1992’de ABD’ye sıçradığı biliniyor. Bu uygulama ile gece nefes tıkanıklığı olmayan basit horlamanın tedavisi için kullanılabilecek bir yöntem olarak kabul ediliyor. Ameliyat ayakta ve lokal anestezi ile yapılabiliyor. Ameliyat sonrası ağrıların giderilmesi için bir haftalık bir ağrı tedavisi gerekiyor. Gece tıkanıklığı olmayan hastalarda bu müdahaleler seanslar halinde yapılıyor. Bazı hastalarda 5 seansa kadar çıkılıyor. Basit, emin ve güvenilir bir  horlama tedavisi olmakla birlikte bu tedavinin sınırlarını hastaya çok iyi açıklamak gerekiyor.

Günümüzde “laserle horlama tedavisi”nin bir pazarlama silahı haline dönüştüğü gözleniyor. Oysa horlama ve gece tıkanmaları, vur-kaç tedavilerle çözülemeyecek büyük sorunlar arasında yer alıyorlar. Bu açıdan olaya mantıklı değerlendirmeyle yaklaşılması gerekiyor.

Horlama tedavisinde bilinmesi gerekenler
Horlama ve gece nefes tıkanıklığı olan hastalara mutlaka tüm gece uyku testi uygulanmalıdır.
Horlama ve gece nefes tıkanıklığına neden olan ancak, ameliyatla düzelmeyecek birçok sebep bulunabileceği unutulmamalıdır.
Uyku testi, tıkanma olayının en detaylı ve gerçekci göstergesidir.

Nefes; boğaz ve burundaki tıkanmalardan dolayı kesiliyorsa, bu tıkanmaların anatomik ve dinamik yapısı çok iyi aydınlatılmalıdır. Bunun için endoskopik muayeneler, sefalometrik analiz yapılmalı ve hatta sinetomografi çekilmelidir. Konu karmaşık olabilir.

Çeşitli ameliyat şekilleri ve özellikle laser fazla ticari nitelik taşıyor. Hitap ettiği hasta oranı küçüktür.

SONUÇ:
Bugün için uyku apnesinin en geçerli tedavisi CPAP cihazı kullanılmasıdır.

Yorum ya da sorularınız için: bilgi@bilgipesinde.com