Çölyak Hastalığı Nedir?

Çölyak Hastalığı ince bağırsağın, Gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyetidir. Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi tahıllar Gluten içerir. Ekmek, makarna, bisküvi ve diğer unlu mamüller…En sevdiğiniz yiyeceklerden uzak durmak zorunda kalmanıza neden olabilecek bu hastalığın adı çölyak'tır.

Çölyak, ölüme kadar gidebilen ancak sadece diyetle çözülen tek sorun

Türk Gastroenteroloji Derneği (TGD)’nin Toplumsal Farkındalık Projeleri kapsamında “Farkında Ol, Geç Kalma!” sloganı ile yapılan Sindirim Sistemi Hastalıkları Halk Bilgilendirme Toplantılarına Kocaeli ve Bursa’da devam edildi

Türk Gastroenteroloji Derneği tarafından 2017 yılından beri farklı illerde düzenlenen “Sindirim Sistemi Hastalıkları Bilgilendirme Programı”nda, Türkiye’nin farklı şehirlerinde yapılan Halk Bilgilendirme Toplantıları ile sindirim sistemi hastalıklarının toplumdaki farkındalık seviyesini yükseltilmesi ve kamuoyunun dikkatinin çekilmesi hedefleniyor.

BURSA HALKI ÇÖLYAK VE DİĞER HASTALIKLARLA İLGİLİ BİLGİLENDİRİLDİ
Sindirim sistemi hastaları, hasta yakınları, halk ve bu hastalıkları takip-tedavi eden hekimlerin katıldığı Halk Toplantılarının bir sonraki durağı Bursa oldu. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla düzenlenen Halk Toplantısı, 20 Şubat Çarşamba günü İncirli Kültür Sanat Merkezi’nde yapıldı.

Konferans programında; Prof. Dr. Serhat Bor, “Gastroenterolog Kimdir?; Prof. Dr. Macit Gülten, “Kabızlık, Şişkinlik, Hassas Bağırsak sendromları ne demektir, ne yapmalıyım?”; Prof. Dr. Murat Kıyıcı, “Reflü ve Mide Ağrısına öneriler, tedavi yolları” ve Prof. Dr. Hale Akpınar, “Çölyak hastalarının beslenme düzenine dair bilinmesi gerekenler ve Çölyak nedir?” konu başlıklarında, hastalıklarla ilgili bilinmesi gerekenleri ve önemli sağlık önerilerini katılımcılarla paylaştı.

“ÇÖLYAK, ÖLÜME KADAR GİDEBİLEN ANCAK SADECE DİYETLE ÇÖZÜLEN TEK SORUN”
Çölyak hastalığının diyetle çözülebilen tek sorun olduğunu belirten TGD Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hale Akpınar, her 100 kişiden birinde Çölyak hastalığına rastlandığını belirterek, Türkiye'de tanısı konulmuş kayıtlı hasta sayısının 60 binin üzerinde olduğunu ve tanı alan hasta sayısından çok daha fazla tanı konulmamış hasta bulunduğunu söyledi. Çölyak’ın tüm dünyada en yaygın genetik hastalık olduğunu aktaran Akpınar, Çölyak hastalığının belirtileri arasında ishal, aşırı gaz, kabızlık, sürekli, izah edilemeyen yakınmalar, bulantı ve kusma, tekrarlayan karın ağrısı olduğunu söyledi.

Halk Toplantılarının son bölümlerinde, katılımcılardan gelen sorulara yanıtlar verildi. İzleyenlerin ilgiyle takip ettiği toplantıda ayrıca, sindirim sistemi hastalıklarıyla ilgili bilgiler yer alan broşürler dağıtıldı ve anket çalışması yapıldı.

Halk toplantılarının gerçekleştiği iller başta olmak üzere, hastalıklarla ilgili daha bilinçli bir toplum oluşturulmasına katkı sunulmasının planlandığı proje ile Kolon Kanseri, Reflü, İrritabl Bağırsak Sendromu, Ülser, Dispepsi, Ülseratif Kolit, Hepatit, Siroz, Pankreas Kanseri ve diğer Sindirim Sistemi Hastalıkları konusunda toplumda farkındalık oluşturulması, potansiyel ve mevcut hastaların hastalıklar konusunda yeterli bilgi seviyesine ulaşmasının sağlanması, hastalıklarda erken teşhisin öneminin vurgulanması, hasta yakınlarının da hastalık süreçlerine dair bilgilendirilmesi ve daha bilinçli olmalarının sağlanması hedefleniyor.

Sindirim Sistemi Hastalıkları Bilgilendirme Programı ile bu yıl içerisinde İstanbul-Bakırköy, Samsun, Ankara, Mersin ve Diyarbakır illerinde farklı konu başlıklarında yapılacak toplantılarla, toplumun sağlıklı bir yaşam ve gelecek için bilgilendirilmeye çalışılacağı belirtildi.

ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Çölyak Hastalığı ince bağırsağın, Gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyetidir. Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi tahıllar Gluten içerir. Ekmek, makarna, bisküvi ve diğer unlu mamüller…En sevdiğiniz yiyeceklerden uzak durmak zorunda kalmanıza neden olabilecek bu hastalığın adı çölyak'tır.

Alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun yeterince gıda alabilmesi, ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve villus çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır. Çölyak Hastaları Glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar.

Çölyak hastalığı bağırsaklarda besin maddelerinin sindiriminin ve emiliminin bozulmasına yol açan bir hastalıktır. Çölyak hastalığı olan insanlar; buğday, arpa, çavdar ve bir dereceye kadar da yulafta da bulunan bir protein olan 'Gluten' e karşı hassasiyet gösterirler.

Bu kişiler Gluten içeren gıdalarla beslendiklerinde ince bağırsaklarında oluşan immunolojik reaksiyonlar sonucu hücrelerde iltihap ve hasar oluşturur. Oluşan bu hasar sonrasında besin maddelerinin sindirimi ve emilimi bozulacağından, ishal ve zamanla vücutta bazı maddelerin eksikliği ortaya çıkar.

Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır ve hastaların yüzde 10 kadarında ailede çölyak hastalığı olan başka bireyler vardır. Çift yumurta ikizlerinde yüzde 30 oranında görülürken, tek yumurta ikizlerinde görülme oranı yüzde 70'tir.

Stres de çölyaka zemin hazırlıyor.

Bazı viral enfeksiyonlar ve stres durumları hastalığın ortaya çıkmasına sebep olabilir. Her yaşta ortaya çıkarsa da 8-12 aylık çocuklarda ve 30-40 yaş aralığında daha sıktır. İleri yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir. "Latent" veya "sessiz çölyak" hastalığı ise, bu hastalığa ait tipik bulguların olmadığı fakat kalıtsal yatkınlığı olan hastalar için kullanılan bir terimdir.

Bu hastalarda zamanla çölyak hastalığı yerleşir. 

Çölyak hastalığının gerçek sıklığı bilinmemektedir. Kan bankasındaki kanlar üzerinde yapılan serolojik çalışmalar her 300 kişiden birinde bu hastalığın bulunabileceğini düşündürmektedir.

Belirtileri neler?
Emilim ve sindirim bozukluğunun derecesine bağlı olarak Çölyak hastalığı çocuklarda ve erişkinlerde farklı belirtilerle kendini gösterir. Çocuklarda gelişme ve büyüme geriliği çölyak hastalığının erken bulgusu olabilir. Karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal, huysuzluk, uyuklama, davranış bozuklukları ve okulda başarısızlık görülebilecek diğer belirtilerdir. Bulguların ortaya çıkması ve şiddetlenmesi yıllar sürebilir. Çölyak hastalığı erişkinlerde genellikle 30-40 yaş civarında ortaya çıkarsa da daha ileri yaşlarda da görülebilir. 

Hastalıklı kişilerde belirtiler iki şekilde kendini gösterir:
1- Emilim bozukluğuna bağlı olanlar
Besin, mineral ve vitamin eksikliğine bağlı olanlardır. 
Hastalarda temel besin kaynakları olan; protein, karbonhidrat ve yağ emilimi bozulmuştur ve en ciddi emilimi bozulan ise yağlardır. Yağ emiliminin bozulması sonucu hastalarda ishal ve şişkinlik şikayetleri ortaya çıkabilir. 
2- Karbon hidrat emilim bozukluğu sonucu ise hastalarda laktoz intoleransı ortaya çıkar, bu durum sütlü yiyecekler sonrası hastalarda karın ağrısı ve şişkinlik gibi şikayetlere neden olabilir.

Yorum ya da sorularınız için: bilgi@bilgipesinde.com